طرح تجاری یا بیزینس پلن(business plan) چیست؟
طرح تجاری یا بیزینس پلن(business plan) چیست؟
طرحِ تجاري يك سندِ نوشته شده است كه شما را به عنوانِ يک کارآفرين با تمامِ عناصرِ دروني و بيرونيِ مربوط به فعاليتِ کارآفرينانه كه در شروعِ يك فعاليتِ كارآفرينانه موجود است، آشنا ميكند و بر تمامِ تصميمگيريهاي طولاني يا كوتاه مدت درطيِ سه سالِ اوليه نظارت دارد. طرحِ تجاري معمولاً مجموعهاي از بخشهاي كاربردي مثلِ بخشِ بازاريابي، مالي، توليدي، و منابعِ انساني است. عموماً طرحِ تجاري به نقشهي راه تشبيه ميشود.
بنابراين طرحِ تجاري مانندِ نقشهي راه به سؤوالاتي از قبيلِ: هماكنون من كجا هستم؟ به كجا ميروم؟ و چهطور به آنجا بروم؟ جواب ميدهد.
اگر ما به طرحِ تجاري به عنوانِ يك نقشهي راه نگاه كنيم، احتمالاً بهتر ميتوانيم اهميتِ آن را درك كنيم. اگر فرض كنيم شما سعي داريد از تهران به مشهد (براي سفر يا مأموريت) رانندگي كنيد، تعدادي راه براي عبور وجود دارد كه هريك مدت زمانِ عبور و هزينهی متفاوتی خواهند داشت. درست مانندِ مسافر، كارآفرين بايد قبل ازآمادهسازيِ طرحِ سفر بعضي تصميماتِ مهم را گرفته و اطلاعات جمعآوري كند.
در برنامهی سفر، فاكتورهاي بيروني مثلِ تعميرِ اضطراريِ اتومبيل، شرايطِ آب و هوا، وضعيتِ جاده، مناظرِ ديدني، زمينِ مناسب براي اردو زدن، و … قابلِ ملاحظه هستند. اين عوامل اساساً توسطِ مسافر، غيرِ قابلِ كنترل ميباشند، اما بايد در طرح و برنامه در نظر گرفته شوند. به همین ترتیب كارآفرين بايد فاكتورهاي خارجي مثلِ قوانينِ جديد، رقابت، تغييراتِ اجتماعي، تغييرِ نيازهاي مصرفي و يا فنآوريِ جديد را در نظر بگيرد.
از طرفِ ديگر، مسافر دربارهی اين كه: چه مقدار پول در دسترس دارد، چه مدت زماني دارد، انتخابِ اتوبانها، جادهها، اردوگاهها، مناظر، و … کنترل دارد. مشابهِ آن كارآفرين در يك فعاليتِ كارآفرينانهی نوپا تا حدي برتوليد، فروش، و كارمندانش کنترل دارد.
مسافر بايد تمامِ اين عوامل را در تصميمگيريِ اين كه: چه راههايي را برود، در چه اردوگاهي بماند، چه مدتي در محلِ انتخابشده بماند، چه مدت زمان و چه مقدار پول براي نگهداريِ وسيلهی نقليه كنار بگذارد، چه كسي رانندگي كند و … در نظر بگيرد. لذا طرح و برنامهی سفر به اين سه سؤوال پاسخ ميدهد كه: در حالِ حاضر كجايم؟ به كجا ميروم؟ و چهگونه به آنجا بروم؟ سپس مسافرِ مثالِ شما خواهد توانست تصميم بگيرد كه از منابعِ موجود يا منابعِ جديد چه مقدار پول ميخواهد، تا طرح و برنامه با موفقيت پايان پذيرد.
برنامهريزي، فرآيندي است كه در يك فعاليتِ اقتصادي هرگز پايان نميپذيرد. برنامهريزي در مراحلِ اوليهی هر فعاليتِ كارآفرينانهی نوپا بسيار مهم است. هرگاه كارآفرين درك و احساسِ بهتري از بازار، محصولِ توليدي، يا خدماتِ دادوستد شده، تيمِ مديريت، و نيازهاي ماليِ فعاليتِ كارآفرينانه پيدا كند، در اين راه موفقتر خواهد بود. زماني كه فعاليتِ كارآفرينانه از مراحلِ اوليه به يك تجارتِ كامل ميرسد، برنامهريزي به عنوانِ جستجوهاي مديريتي به جهتِ رسيدن به اهدافِ تجاريِ كوتاهمدت يا بلندمدت، ادامه پيدا ميكند.
در طولِ فعاليتِ كسبوكارِ خود، اطلاعاتِ جديد كسب كنيد و برنامهي كسبوكارِ خود را بهروز كنيد. كسبوكارِ شما بايد در گذرِ كار از مرحلهي راهاندازي به مرحلهی رشد و توسعه، مانندِ موجودي زنده به تكامل برسد.
در هر سازمان ممكن است برنامههاي بازاريابي، برنامههاي نيروي انساني، طرحهاي توليد، و برنامههاي فروش كم و بيش پيدا شوند. برنامهها ممكن است كوتاهمدت يا بلندمدت بوده و يا اين كه عملكردي يا استراتژيك باشند. با وجودِ اين كه اين برنامهها ممكن است عملكردهاي مختلفي داشته باشند، ولي تمامِ آنها يك هدفِ مهم دارند: فراهم كردنِ راهنما و ساختاری براي مديران در محيطِ بازاري كه با سرعت تغيير ميكند.